ترجمه و نقد کتاب «مقومات الجمله العربیه» تألیف علی ابوالمکارم

چکیده: در حوزه ی نحو پژوهشی در جهان معاصر عرب آثار متعددی تألیف یافته است. یکی از زمینه های این حوزه مباحث مربوط به جمله در زبان عربی است. پژوهشگران بسیاری درباره ی «جمله» و مسائل آن قلم زده اند که یکی از پرکارترین آن ها پژوهشگر معاصر مصری علی محمد ابوالمکارم است. یکی از آثار وی کتاب «مقومات الجمله العربیه» است. او در طی چهار فصل به تعریف جمله و تفاوت آن با کلام، حجم جمله و تقسیمات قدیم و جدید آن می پردازد. مزیت کار او در این اثر آن است که با طرح آراء و نظرات قدما و معاصران درباره ی مقوله ی جمله به ارزیابی دقیق و عمیق آن ها می پردازد و نهایتاً پاره ای نارسایی ها و اشکالات را مرتفع می سازد. بعضی از نتایجی که او به آن ها دست یافته عبارتند از: 1- تعدد و تکثر آراء در مورد مفهوم جمله در میان نحویان قدیم و جدید 2- نقطه ی اشتراک همه ی این آراء درباره ی جمله در این که جمله یک ترکیب لغوی اسنادی و دارای معنای کامل است و عناصر آن سه چیز است: اسناد، معنای کامل داشتن و عمل کردن 3- پنج گونه ی متمایز جمله ی عربی جمله های فعلیه و اسمیه و ظرفیه و وصفیه و شرطیه اند 4- تفاوت داشتن ترکیب اسنادی با جمله و با مرکب اسنادی و بعضی مسائل دیگر. از آنجا که طبق اطلاع ما تاکنون هیچ یک از آثار مولف در ایران به فارسی ترجمه نشده است، به نظر می رسد ترجمه ی اثری با این عمق و دقت برای جامعه ی عربی خوان ایران خاصه معلمان و پژوهشگران رشته ی عربی مفید باشد. کلمات کلیدی: جمله، اسناد، ترکیب اسنادی، تقسیم جمله، حجم جمله